ABŞ Prezidenti Donald Tramp bu həftə Vaşinqtonda Azərbaycan və Ermənistan liderlərini iki ölkə arasında çoxdan gözlənilən sülh sazişini irəli apara biləcək görüş üçün qəbul edəcək.
Median.Az Teleqraf-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə “Euronews” yazıb.
“Azərbaycan və Ermənistan liderləri avqustun 8-də Vaşinqtonda keçiriləcək sülh sammiti üçün ABŞ Prezidenti Donald Trampla görüşməyə hazırlaşırlar ki, bu da iki ölkə arasında çoxdan gözlənilən sülh sazişini irəli apara bilər. Təxminən 40 illik şiddətli münaqişədən sonra Bakı və İrəvan, nəhayət, regionda sülhü təmin edə bilər”, - məqalədə deyilir.
Media orqanı hesab edir ki, bu, həm də Trampın özünü və ABŞ-ni qlobal münaqişələrin həllində əsas aktor kimi təsdiqləmək üçün genişmiqyaslı səylərini gücləndirəcək.
“Euronews” qeyd edir ki, Zəngəzur dəhlizi iki ölkə arasında əsas məsələ olaraq qalır:
“İyulun 10-da Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan Əbu-Dabidə ilk rəsmi ikitərəfli görüş keçirib. Liderlər iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin təfərrüatlarını yekunlaşdırmaq və təxminən 40 illik münaqişədən sonra münasibət qurmaq niyyətindədirlər.
Sülh danışıqlarının gündəmindəki kritik məsələ Zəngəzur dəhlizidir. Bu, Azərbaycanın materik hissəsini onun Ermənistan ərazisindən keçməklə Bakının müttəfiqi Türkiyə ilə həmsərhəd olan anklavı (Naxçıvan) ilə birləşdirmək üçün nəzərdə tutulmuş nəqliyyat marşrutudur.
Dəhliz Azərbaycan üçün ərazisinin bir hissəsi olan Naxçıvanla birbaşa quru əlaqə təklif edir, Türkiyə ilə əlaqələri gücləndirir və infrastruktur diplomatiyası vasitəsilə müharibədən sonrakı uğurlarını möhkəmləndirir.
Bu, Azərbaycanın qlobal miqyasda mühüm nəqliyyat və logistika mərkəzi kimi mövqeyini gücləndirərdi. Amma Azərbaycan üçüncü tərəfin iştirakını istəməzdi, ABŞ, Avropa və Rusiyanın iştirakı olmadan onun Bakının nəzarəti altında olmasına üstünlük verərdi.
İrəvan üçün Zəngəzur dəhlizi daha geniş ticarət şəbəkələrinə inteqrasiya, çökmüş iqtisadiyyatını şaxələndirmək və xarici investisiya cəlb etmək imkanı verəcək. Bu, geosiyasi baxımdan da Ermənistana qonşuları ilə münasibətləri normallaşdırmağa kömək edərdi”.
“Euronews” yazır ki, 43 kilometrlik dəhliz təkcə Azərbaycan və Ermənistan üçün strateji əhəmiyyət kəsb etmir, bunun bütün region və onun hüdudlarından kənarda geosiyasi vəziyyətə təsiri və nəticələri olacaq:
“Bir neçə həftə əvvəl ABŞ Azərbaycan, Türkiyə, Avropa və Asiya arasında yük və sərnişin axınını asanlaşdıran fasiləsiz quru marşrutu yaradan Zəngəzur dəhlizinin idarə edilməsini təklif edib.
Ankara da dəhlizi əhəmiyyətli enerji və ticarət mərkəzi olmaq ambisiyalarında kritik halqa kimi görür. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan iyulun əvvəlində jurnalistlərə dəhlizin önəmini şərh edib. Dəhliz Türkiyənin təsirini genişləndirə və ABŞ-yə İran sərhədlərində mövcudluğunu təmin etmək imkanı yarada bilər”.
Rusiyaya gəlincə, təhlildə vurğulanır ki, Ukrayna bataqlığına ilişən Moskva onilliklərdən sonra Cənubi Qafqazda öz təsirini tədricən itirir:
“Azərbaycan 2023-cü ilin sentyabrında Ermənistanla onilliklər boyu davam edən və Kremlin mərkəzi aktoru olduğu münaqişənin ardınca, ildırım çaxdıran hərbi kampaniyadan sonra Qarabağ bölgəsinə tam nəzarəti bərpa edib. Təxminən iki il sonra İrəvan və Bakı Rusiyadan uzaqlaşaraq, yaxın vaxtlara qədər sonu görünməyən qanlı münaqişədən sonra sülh sazişi mətni üzərində razılaşaraq və münasibətlərini normallaşdıraraq tarix yazdı. Moskva isə həm Bakı, həm də İrəvanla əməkdaşlığı bərpa etməyə çalışır, “vasitəçilik” təklif edir və İrəvana qarşı dezinformasiya kampaniyaları aparır.
Rusiyanın Bakı ilə əlaqələrini bərpa etmək cəhdləri dekabrda Qazaxıstanda Azərbaycan təyyarəsinin qəzaya uğraması və göyərtəsində olan 67 nəfərdən 38-nin həlak olması ilə tamamilə məhv edilib.
“Euronews”un eksklüziv olaraq verdiyi məlumata görə, insidentlə bağlı aparılmış araşdırmalar zamanı məlum olub ki, “Azərbaycan Hava Yolları”na məxsus 8243 saylı reys Rusiyanın Qroznı səmasında Rusiya hava hücumundan müdafiə qüvvələri tərəfindən vurulub və elektron müharibə ilə idarəolunmaz hala salınıb.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bu günlərdə bəyan edib ki, ölkəsi bununla bağlı Rusiyaya qarşı beynəlxalq məhkəmələrdə iddia qaldırmağa hazırlaşır. Ukraynanın Rusiya tərəfindən işğal olunmuş Donetsk vilayətində rus silahlıları tərəfindən vurulan Malayziya aviaşirkətinin “Boeing” işi ilə bağlı təhqiqata toxunan Əliyev deyib ki, Bakı nə qədər lazımdırsa, gözləməyə hazırdır”.
“Euronews” xatırladır ki, ötən ay Azərbaycan və Rusiya arasında daha bir nadir eskalasiya baş verib:
“Moskvanın Yekaterinburqdakı azərbaycanlı icmasına qarşı keçirdiyi reydlərdən sonra Bakıda Rusiyanın dövlət xəbər agentliyi “Sputnik”in icraçı direktoru və baş redaktoru saxlanılıb.
Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin (FSB) keçirdiyi reyd zamanı iki nəfər ölüb, daha 50 nəfər saxlanılıb”.
Nəşr Azərbaycan və Ermənistanı “Rusiyanın keçmiş müttəfiqləri” adlandırıb.
Mənbə İranla bağlı Tehranın Cənubi Qafqazda baş verənlərin tam kənarında qaldığını qeyd edib.
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin!
Son Əlavə