Alimlər dünyanın ən uzunömürlü məməlisi sayılan Qrenlandiya balinalarının necə 200 ilə qədər yaşaya bildiyini araşdıraraq, bu kəşfin insan ömrünü uzatmaqda da faydalı ola biləcəyini düşünürlər.
"IFLScience” nəşrinin məlumatına görə, çəkisi 80 tondan artıq olan Qrenlandiya balinası Yer kürəsində mavi balinadan sonra ikinci ən böyük heyvandır. Onun bu qədər uzun yaşamasına baxmayaraq, bədənində xərçəng xəstəliyinin yaranma riski çox aşağıdır. Bu isə elm aləmində "Peto paradoksu” adlanır — yəni iri və uzunömürlü heyvanlarda xərçəng riski gözlənildiyi qədər yüksək deyil.
Rochester Universitetinin tədqiqatçıları bu fenomenin səbəbini öyrənmək üçün balinanın genetik xüsusiyyətlərini araşdırıblar. Onlar CIRBP adlı xüsusi bir zülal aşkarlayıblar ki, bu da soyuq şəraitdə aktivləşərək DNT-nin zədələnmiş hissələrini bərpa etməyə kömək edir. Alimlər bildirirlər ki, bu zülalın miqdarı Qrenlandiya balinalarında digər məməlilərlə müqayisədə 100 dəfə çoxdur.
Tədqiqat müəlliflərindən biri, professor Vira Qorbunova deyib: "CIRBP zülalı ikiqat DNT qırılmalarının bərpasında əsas rol oynayır və bu, xərçəngin qarşısının alınmasında mühüm amildir. Qrenlandiya balinalarının yaşadığı buzlu sular bu zülalın aktivliyini artırır".
Digər müəllif, professor Andrey Seluanov isə əlavə edib ki, laboratoriya şəraitində temperatur cüzi şəkildə aşağı salındıqda hüceyrələrdə CIRBP istehsalı artır.
Ən maraqlısı odur ki, bu zülal insan orqanizmində də mövcuddur. Alimlər Qrenlandiya balinasının CIRBP genini insan hüceyrələrinə əlavə etdikdə, həmin hüceyrələrin DNT-ni bərpa qabiliyyəti xeyli yüksəlib.
Professor Qorbunova bildirib: "Uzunömürlü yeganə isti qanlı məməlini öyrənməklə biz genomun qorunmasının həyatın davamlılığı üçün nə qədər vacib olduğunu daha yaxşı anlayırıq".
O, həmçinin qeyd edib ki, gələcəkdə insanlarda da CIRBP səviyyəsini artırmaq və ya bu zülalı əlavə etmək uzunömürlülüyə təsir göstərə bilər. Hətta həyat tərzindəki kiçik dəyişikliklər – məsələn, soyuq duş qəbul etmək – bu zülalın fəaliyyətini stimullaşdıra bilər.
Alimlər hələlik bu istiqamətdə daha çox araşdırma aparılmasının vacibliyini vurğulayırlar. Lakin ümid edirlər ki, bir gün Qrenlandiya balinasının sirri insanlarda da DNT-nin bərpasını gücləndirəcək, xərçəng riskini azaldacaq və qocalma prosesini ləngidəcək.
//qaynar.az
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin!
Son Əlavə