Dünya Bankı Azərbaycanın məhkəmə sistemi üçün növbəti islahatları açıqlayıb
Dünya Bankının Azərbaycanda "Məhkəmə xidmətləri və ağıllı infrastruktur" layihəsinin növbəti mərhələsi rəqəmsallaşmanın dərinləşdirilməsi olacaq.
Median.Az Dünya Bankının layihənin gedişatı ilə bağlı hesabatına istinadən xəbər verir ki, IT həllərinin, xüsusilə şəffaflıq və səmərəlilik sahəsində uğurlu tətbiqi məhkəmə sisteminin daha ağıllı və məlumatlara əsaslanan idarə olunması üçün süni intellekt və biznes analitikası alətlərinin daha da inkişaf etdirilməsinin zəruriliyini vurğulayır.
Bank hesab edir ki, layihə Azərbaycanın məhkəmə sisteminə transformativ təsir göstərib və hərtərəfli islahatlar üçün zəmin yaradıb. Məhkəmə infrastrukturu səmərəliliyin və şəffaflığın artırılması məqsədilə modernləşdirilib.
"2014-2024-cü illər ərzində 6 regionda əməkdaşların işi və vətəndaşlara xidmət üçün müasir şərait təmin edən 12 yeni məhkəmə kompleksi tikilib. Bundan əlavə, məhkəmə sisteminin məlumatlarının etibarlı saxlanmasını və qorunmasını təmin edən beynəlxalq səviyyəli (“Tier 3”) iki data mərkəzi yaradılıb. Məhkəmə xidmətlərinə çıxışı əhəmiyyətli dərəcədə asanlaşdıran elektron məhkəmə (“e-court”) sistemi tətbiq edilib”, - hesabatda bildirilib.
Bankın məlumatına görə, 2023-cü ildə “e-court” platformasının tam şəkildə tətbiq edilməsindən sonra hakimlər 3 dəfə çox işə baxıblar, təxminən 70 min vətəndaş hüquqi yardım alıb. Əhalinin məhkəmələrdən məmnunluq səviyyəsi 44,6 %-dən (layihənin başlanğıcında) 69,3 %-ə yüksəlib.
İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin icraçı direktoru Vüsal Qasımlı qeyd edib ki, rəqəmsal platforma biznesin məhkəmələrə daha tez və daha az xərclə müraciət etməsinə imkan yaradıb.
"Bu, məhkəmə xidmətlərinin səmərəliliyini artırıb və rəqəmsal transformasiyanın uğurlu nümunəsi olub. İqtisadi baxımdan, belə həllər biznesə hüquqi prosedurlarla bağlı xərcləri azaltmağa kömək edir", - sözləri Bankın hesabatında qeyd olunan V.Qasımlı bildirib.
Dünya Bankının qiymətləndirmələrinə görə, son on ildə məhkəmə xidmətlərinə tələbat 10 dəfə artıb: mülki və kommersiya işlərinin sayı 2023-cü ildə təxminən 240 minə yüksəlib. Bu göstərici 2010-cu ildə 22 min təşkil edib. Bildirilib ki, əvvəllər islahatlara gecikmələr, infrastruktur və resursların çatışmazlığı, həmçinin zəif rəqəmsallaşma mane olurdu: “Lakin texnologiya və kadrlara investisiyalar sayəsində sistemin məhsuldarlığı əhəmiyyətli dərəcədə artıb. İndi məhkəmələr işlərə orta hesabla 119 gün ərzində baxırlar, halbuki əvvəllər bu müddət 187 gün təşkil edirdi”.
Layihənin uğurlu olmasının əsas amillərindən biri Məhkəmə-Hüquq Şurası, Ədliyyə Nazirliyi, məhkəmə orqanları və hüquq ictimaiyyəti arasında sıx əməkdaşlıq olub. Xüsusi diqqət institusional potensialın gücləndirilməsinə və yeni rəqəmsal həllərin səmərəli tətbiqi üçün kadrların hazırlanmasına yönəldilib.
İslahatlar dövlətin fəal müdaxiləsinə yönəlmiş inkişaf modelindən, dövlət sektorunun iqtisadi inkişafın əsas hərəkətverici qüvvəsi yox, dayanıqlı və inklüziv inkişaf üçün şərait yaradan fasilitator rolunda çıxış etdiyi modelə keçid strategiyasının bir hissəsi olub.
Dünya Bankı ayrıca vurğulayıb ki, layihə 2016-cı ildə işlərin sayının kəskin artımı (470 minə qədər, bu da hazırkı həcmdən iki dəfə çoxdur) ilə başa çıxmağa kömək edib. Bu isə manatın devalvasiyasının nəticələri və borc mübahisələrinin artması ilə bağlı olub. Cavab tədbiri kimi belə işlərin onlayn şəkildə işlənməsi sistemi tətbiq edilib ki, bu da hakimlərin yükünü azaltmağa və prosesi sürətləndirməyə imkan verib.
Qeyd edək ki, layihə ilkin 100 milyon ABŞ dolları məbləğində kredit 2014-cü il oktyabrın 22-də imzalanan saziş əsasında ayrılıb. 2020-ci il martın 26-da isə Dünya Bankı layihənin davam etdirilməsi və genişləndirilməsi üçün əlavə 50 milyon ABŞ dolları ayırıb.
Median.Az Dünya Bankının layihənin gedişatı ilə bağlı hesabatına istinadən xəbər verir ki, IT həllərinin, xüsusilə şəffaflıq və səmərəlilik sahəsində uğurlu tətbiqi məhkəmə sisteminin daha ağıllı və məlumatlara əsaslanan idarə olunması üçün süni intellekt və biznes analitikası alətlərinin daha da inkişaf etdirilməsinin zəruriliyini vurğulayır.
Bank hesab edir ki, layihə Azərbaycanın məhkəmə sisteminə transformativ təsir göstərib və hərtərəfli islahatlar üçün zəmin yaradıb. Məhkəmə infrastrukturu səmərəliliyin və şəffaflığın artırılması məqsədilə modernləşdirilib.
"2014-2024-cü illər ərzində 6 regionda əməkdaşların işi və vətəndaşlara xidmət üçün müasir şərait təmin edən 12 yeni məhkəmə kompleksi tikilib. Bundan əlavə, məhkəmə sisteminin məlumatlarının etibarlı saxlanmasını və qorunmasını təmin edən beynəlxalq səviyyəli (“Tier 3”) iki data mərkəzi yaradılıb. Məhkəmə xidmətlərinə çıxışı əhəmiyyətli dərəcədə asanlaşdıran elektron məhkəmə (“e-court”) sistemi tətbiq edilib”, - hesabatda bildirilib.
Bankın məlumatına görə, 2023-cü ildə “e-court” platformasının tam şəkildə tətbiq edilməsindən sonra hakimlər 3 dəfə çox işə baxıblar, təxminən 70 min vətəndaş hüquqi yardım alıb. Əhalinin məhkəmələrdən məmnunluq səviyyəsi 44,6 %-dən (layihənin başlanğıcında) 69,3 %-ə yüksəlib.
İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin icraçı direktoru Vüsal Qasımlı qeyd edib ki, rəqəmsal platforma biznesin məhkəmələrə daha tez və daha az xərclə müraciət etməsinə imkan yaradıb.
"Bu, məhkəmə xidmətlərinin səmərəliliyini artırıb və rəqəmsal transformasiyanın uğurlu nümunəsi olub. İqtisadi baxımdan, belə həllər biznesə hüquqi prosedurlarla bağlı xərcləri azaltmağa kömək edir", - sözləri Bankın hesabatında qeyd olunan V.Qasımlı bildirib.
Dünya Bankının qiymətləndirmələrinə görə, son on ildə məhkəmə xidmətlərinə tələbat 10 dəfə artıb: mülki və kommersiya işlərinin sayı 2023-cü ildə təxminən 240 minə yüksəlib. Bu göstərici 2010-cu ildə 22 min təşkil edib. Bildirilib ki, əvvəllər islahatlara gecikmələr, infrastruktur və resursların çatışmazlığı, həmçinin zəif rəqəmsallaşma mane olurdu: “Lakin texnologiya və kadrlara investisiyalar sayəsində sistemin məhsuldarlığı əhəmiyyətli dərəcədə artıb. İndi məhkəmələr işlərə orta hesabla 119 gün ərzində baxırlar, halbuki əvvəllər bu müddət 187 gün təşkil edirdi”.
Layihənin uğurlu olmasının əsas amillərindən biri Məhkəmə-Hüquq Şurası, Ədliyyə Nazirliyi, məhkəmə orqanları və hüquq ictimaiyyəti arasında sıx əməkdaşlıq olub. Xüsusi diqqət institusional potensialın gücləndirilməsinə və yeni rəqəmsal həllərin səmərəli tətbiqi üçün kadrların hazırlanmasına yönəldilib.
İslahatlar dövlətin fəal müdaxiləsinə yönəlmiş inkişaf modelindən, dövlət sektorunun iqtisadi inkişafın əsas hərəkətverici qüvvəsi yox, dayanıqlı və inklüziv inkişaf üçün şərait yaradan fasilitator rolunda çıxış etdiyi modelə keçid strategiyasının bir hissəsi olub.
Dünya Bankı ayrıca vurğulayıb ki, layihə 2016-cı ildə işlərin sayının kəskin artımı (470 minə qədər, bu da hazırkı həcmdən iki dəfə çoxdur) ilə başa çıxmağa kömək edib. Bu isə manatın devalvasiyasının nəticələri və borc mübahisələrinin artması ilə bağlı olub. Cavab tədbiri kimi belə işlərin onlayn şəkildə işlənməsi sistemi tətbiq edilib ki, bu da hakimlərin yükünü azaltmağa və prosesi sürətləndirməyə imkan verib.
Qeyd edək ki, layihə ilkin 100 milyon ABŞ dolları məbləğində kredit 2014-cü il oktyabrın 22-də imzalanan saziş əsasında ayrılıb. 2020-ci il martın 26-da isə Dünya Bankı layihənin davam etdirilməsi və genişləndirilməsi üçün əlavə 50 milyon ABŞ dolları ayırıb.
