Xərçəngə tutulma riski qidalanma və həyat tərzimizlə birbaşa bağlıdır. Tədqiqatlar göstərir ki, bir insanın pəhrizi müxtəlif xərçəng növlərinə yoluxma ehtimalına təsir edə bilər.
Median.Az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, dietoloq Matthev Lambert lobya və mərcimək kimi bütün taxıllar, duzsuz qoz-fındıq və toxumlar da daxil olmaqla, hər gün ən azı beş porsiya müxtəlif meyvə və tərəvəz yemək daha çox vitamin əldə etməyin vacib olduğunu söyləyib.
"Bu qidalar vitaminlər, minerallar və liflə zəngindir ki, ona görə də digər şeylərlə yanaşı, bağırsaq xərçəngi riskini azaltmaq üçün vacib hesab edilir", - ekspert əlavə edib.
Lambert, həmçinin emal edilmiş ət, spirt, qırmızı ət, şirniyyat və qızardılmış qidalar da daxil olmaqla, qaçınılması lazım olan qidaların siyahısını təqdim edib.
Hansı qidalardan çəkinməlisiniz?
Emal edilmiş ət
2015-ci ildə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) Xərçəng üzrə Beynəlxalq Tədqiqat Agentliyi (IARC) emal olunmuş əti “insanlar üçün kanserogen” kimi təsnif edərək, emal olunmuş ətin yeyilməsinin kolorektal xərçəngə səbəb olmasına dair kifayət qədər epidemioloji sübutların olduğunu qeyd edib.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, işlənmiş ətlər dadını yaxşılaşdırmaq və ya saxlama müddətini artırmaq üçün duzlanır, qurudulur, mayalanır, hisə verilir və ya başqa üsullarla bişirilir. Bu üsullardan bəziləri potensial kanserogen kimyəvi maddələr yarada bilər. Emal edilmiş ətlərə misal olaraq sosis, vetçina, kolbasa və mal ətini göstərmək olar.
Alkoqol
Spirtli içkilər ağız, boğaz, qırtlaq, yemək borusu, yoğun bağırsaq, düz bağırsaq, qaraciyər və döş xərçənginin inkişaf riskini artırır. Lambert "Spirt içməyin sağlamlığa heç bir faydası yoxdur" deyib.
Kiçik miqdarda spirt belə xərçəng riskini artıra biləcəyi üçün onu içməkdən tamamilə imtina etmək tövsiyə olunur. Qadınlara spirtli içki qəbulunu gündə bir içki ilə, kişilərə isə gündə ikidən çox olmamaq tövsiyə olunur. 65 yaşdan yuxarı böyüklər gündə birdən çox içki içməməlidirlər.
Qırmızı ət
Həmçinin 2015-ci ildə IARC qırmızı əti – mal, dana, donuz əti, quzu, at əti və keçi – “insanlar üçün kanserogen” kimi təsnif edib. Ən əhəmiyyətli, lakin hələ də məhdud sübut qırmızı əti kolorektal xərçənglə əlaqələndirir. Pankreas xərçəngi və prostat xərçəngi ilə əlaqənin sübutu da var. Qırmızı ət qəbulunu həftədə üç porsiya ilə məhdudlaşdırmaq tövsiyə olunur ki, bu da təxminən 350-500 qrama bərabərdir.
Şirin və qızardılmış yeməklər
Artıq çəki və ya piylənmə 13 növ xərçəngin inkişaf riski ilə əlaqələndirilir. Doymuş yağ, şəkər və duzda yüksək olan işlənmiş qidaların qəbulunu azaltmaq tövsiyə olunur. Buraya tortlar, peçenyelər, xəmirlər, çipslər, şirinləşdirilmiş içkilər və fast food daxildir.
Qənnadı məmulatlarının birbaşa xərçəngə səbəb olması ilə bağlı sübut olmasa da, onların yüksək kalorili olması artıq çəkiyə səbəb ola bilər. Bu da öz növbəsində xərçəngə tutulma riskini artırır.
//lent.az
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin!
Son Əlavə