Paris yaxınlığındakı müsəlman qəbiristanlığında Harda bir azərbaycanlı uyuyursa ora vətənin bir parçasıdır. İnsan da bir vətəndir. İstər sağ olsun, istər ölü... Və dünyanın dörd bir yanında tanınmış-tanınmamış həmyerlilərimizin məzarları var. Bu barədə oxucuları məlumatlandırmaq üçün Kulis.az“Gözü yol çəkən məzarlar” adlı yeni layihəyə başlayır.
Fransa hökuməti hələ Birinci Dünya Müharibəsi illərində bu ölkənin tərəfində vuruşaraq yaralanan müsəlman hərbçilərə xüsusi qayğı göstərib. Bu qayğının təzahürü kimi 1934-cü ildə Fransa uğrunda döyüşən müsəlmanların dəfn edilməsi ucun Paris yaxınlığındakı Bobinyi (fr. De Bobigny) qəsəbəsində xüsusi bir ərazi ayırıb. Bu, o vaxtlar Fransada yeganə müsəlman qəbiristanlığı olub.
1) Azərbaycan parlamentinin sabiq üzvü və Xalq Cümhuriyyətinin ilk nazirlərindən olan Mirzə Əsədullayevin məzarı da Bobinyi qəbiristanlığındadır. O, 1938-ci ildə Parisdə vəfat edib və burada torpağa tapşırılıb.
Mirzə Əsədullayev tanınmış Bakı milyonçusu Şəmsi Əsədullayevin oğludur, 1875-ci ildə Bakının Əmircan kəndində dünyaya gəlib. Azərbaycan müstəqilliyini elan etdikdən sonra parlamentə üzv seçilib. Fətəli xan Xoyskinin 1918-ci il dekabrın 26-da təşkil etdiyi üçüncü hökumət kabinetində Ticarət və Sənaye naziri vəzifəsini tutub.
1920-ci ilin aprelində Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan az sonra həbs edilib. Lakin tezliklə həbsdən azad olunub və ailəsi ilə birlikdə Fransaya köçüb. 1927-ci ildə Parisdə Azərbaycan Neft Sənayeçiləri İttifaqı adlı təşkilat yaradıb və həmin təşkilatın prezidenti olub.
1938-ci il aprelin 14-də Parisdə vəfat edib və Bobinyi qəbiristanlığında dəfn olunub.
2) Mirzə Əsədullayevin 20 yaşlı qardaşı oğlu Nadir Əsədullayev isə əmisinin yanında dəfn edilib. O, 1939-cu ildə vəfat edib. Nadir Əsədullayevin anası Hacı Zeynalabdin Tağıyevin qızı Leyla xanım olub. Bir vaxtlar Bakının iki ən varlı adamının – Şəmsi Əsədullayev və Hacı Zeynalabdin Tağıyevin nəvəsi olan nakam gəncin qəbri indi belədir... Azərbaycanda bolşevik hakimiyyətinin qurulmasından sonra bir çox məşhur mülkədarların övladları da yaşayış yeri kimi Fransanı seçiblər.
3) Əkbər ağa Şeyxülislamov: 1891-ci ildə doğulub. Peterburq Dəmiryol Mühəndisləri İnstitutunda təhsil alıb. Zaqafqaziya Seyminin üzvü olub. 27 yaşında müstəqil Azərbaycanın əkinçilik və əmək naziri vəzifəsinə təyin edilib. 1919-cu ilin yanvarından Paris Sulh Konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü kimi fəaliyyət göstərib. 1920-ci ildən mühacirətdə qalmağa məcbur olub. 1927-1932-ci illərdə Azərbaycan Milli Mərkəzinin üzvü olub, Qafqazın İstiqlal Komitəsində Milli Mərkəzi təmsil edib.
Ömrünün sonuna qədər Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpası uğrunda mübarizə aparıb. Əkbər ağanın qəbri, bir vaxtlar sözün əsil mənasında itmək üzrə olub. Ramiz Abutalıbovun sözlərinə görə, vaxtilə onu bu qəbiristanlığa başqa bir mühacir soydaşımız – Qədir Süleymanov aparıb.
O, Əkbər ağanın qəbrinin təxmini yerini göstərə bilib. Çünki qəbir tamamilə tanınmaz vəziyyətdə olub. Məzar Ramiz Abutaıbovun təklifi ilə Azərbaycan dövləti tərəfindən bərpa olunub.
Orda dəfn olunan azərbaycanlıların siyahısı:
1. Akbərağa Şeyxülislamov, Azərbaycan Cümhuriyyət naziri,
2. Əsədullayev Mirzə, Azərbaycan Cümhuriyyət naziri,
3. Əsədullayev Nadir
4. Xurşhud xanım Vəzirova (heç bir məlumat yoxdur)
5. Zülqadar Anouşiravan (Allahyar bəy Zülqadarovun oğlu)
6. Havar xanım Çermoeva (Dağlılar respublikasının prezidenti Abdul Məcid Çermoevin həyat yoldaşı).
7. Mahrux xanım Zülqadar (Allahyar bəy Zülqadarovun oğlu Əli bəyin həyat yoldaşı).
8. Bir məzarda iki nəfər Gogoberidze ve Axundov (adları oxunmur)
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin!
Son Əlavə