Bazarlarda qiymət şoku: soğan bahalaşıb kartofu ötdü - FOTO

Satıcıların kəskin bahalaşma ilə bağlı öz arqumentləri var...

Paytaxt bazarlarında bir çox kənd təsərrüfatı məhsulları kəskin şəkildə bahalaşıb. Səbəb isə mövsümi amillər, yerli istehsal məhsullarının tükənməsi və xaricdən idxalın artmasıdır. Məlum olduğu kimi, qısa müddət sonra əksər meyvə-tərəvəz məhsullarının nübarı bazarlara çıxacaq və bu da ilk günlərdə baha olması ilə seçiləcək.

Hazırkı durumu öyrənmək məqsədilə “8-ci kilomter bazarı”nda olub, meyvə və tərəvəzlərin son qiymətləri ilə maraqlandıq. Apardığımız müşahidələr zamanı bazarda bəzi məhsulların qiymətinin bahalaşmasının şahidi olduq.

Diqqəti ən çox soğanın qiyməti çəkdi. Belə ki, əksər piştaxtalarda bir qədər normal soğanın pərakəndə satışı kiloqramı 1 manat, daha keyfiyyətsiz vəziyyətdə olanı isə 80 qəpiyə təklif olunur. Topdansatışda isə qiymətlər 75-80 qəpikdən təklif olunur. Satıcılar soğanın bu qədər bahalaşmasının mövsümlə əlaqəli olduğunu bildirdilər: “Alverçilər soğanın bol vaxtı 35 qəpiyə alıb, anbarlara vururlar. Tutaq ki, zamanında 25 ton mal alıb, bu günə qədər 15 ton soğan sata bilir. Anbarda uzun müddət qalan məhsul isə zay olur, 70 faizi itkiyə gedir. Yerdə qalan 30 faizi isə bazarlara çıxarılır. Bu zaman avtomatik olaraq soğan bahalaşır. Sahibkarlar həmin soğanı mayasını ödəyib, müəyyən qazanc qalsın deyə, baha satmağa çalışırlar. Təbii ki, belə olan halda bazarda bahalaşma qaçılmazdır. Onlar da qınanılası deyillər. Çünki anbarda müəyyən müddət saxlamaq üçün icarə haqqı ödəyirlər, üstəgəl digər xərclər...”

Bəzi satıcılar isə yaranan qıtlığın qarşısını almaq üçün İrandan Bakıya soğan gətiriləcəyini və bununla qiymətlərin müəyyən qədər ucuzlaşacağını dedilər: “Ümumiyyətlə, Azərbaycanda ən çox satılan Ağdam soğanıdır. Ölkədə becərilən soğan daxili tələbatı ödəyirdi, xaricdən gətirməyə ehtiyac qalmırdı. Bu il nədənsə soğan istehsalı azlıq təşkil etdi. Təzə soğanın çıxmasına isə hələ 10-15 gün qalıb. Yerli məhsul hesabına əhalinin tələbatının ödənilməsi mümkün deyil. Bazarda söhbət gəzir ki, İrandan Azərbaycana böyük həcmdə soğan gətiriləcək. Belə olan halda soğanın bahalaşmasının qarşısını almaq olacaq. Əks halda, kəskin bahalaşma gözlənilə bilər. Yəni soğanın kiloqramı 1.40 qəpiyə qədər bahalaşa bilər”.

Kartofun qiymətinə gəlincə, ciddi bir bahalaşma müşahidə etmədik. Satıcılar söhbət zamanı bildirdilər ki, ötən illə müqayisədə kartof bu il daha ucuz olub: “Bazarda Misir, İran, Türkiyə, Belarusdan gətirilən kartof daha çox üstünlük təşkil edir. Yerli məhsulumuzun həcmi isə kifayət qədər azalıb. Buna baxmayaraq, xaricdən gələn məhsul hesabına kartofun qiyməti stabil saxlanıb. Hətta ötən illə müqayisədə daha ucuzdur. Ötən ilin bu fəsli ilə müqayisədə 15-20 qəpik ucuzlaşma var. Misir kartofu 1 manat, Belarusdan idxal olunan 80 qəpik, Türkiyə kartofu 70 qəpik, yerli Gədəbəy kartofu isə 70-80 qəpik civarındadır. Artıq bazarda təzə kartoflar satışa çıxır. Bu səbəbdən də həmişə 1-1.20 manata satdığımız Gədəbəy kartofu indi ucuzlaşıb”.

Bazarda bahalaşan tərəvəzlər siyahısında pomidoru xüsusi vurğulamaq olar. Yerli pomidorun kiloqramı 4-5 manata təklif edilir. İran pomidoru isə 2-3 manat civarındadır. Satıcılar pomidorun bahalaşmasını xarici ölkələrə idxalın artması ilə əlaqələndirdilər: “Ötən ilin bu dövründə pomidorun qiyməti xeyli ucuz idi. Bu aylarda Bakı kəndlərindən və bir neçə rayondan Bakı bazarlarına mal gətirilərdi. O səbəbdən bazarda bolluq yaranırdı, bu isə avtomatik qiymətlərin ucuzlaşmasına səbəb olurdu. Lakin bu mövsüm bazarda pomidor qıtlığı yaşanır. Təbii ki, belə olan halda bahalaşma gözləniləndir. Bahalaşmanın digər səbəbi isə məhsulun Rusiyaya daşınması ilə əlaqəlidir. Əvvəllər Türkiyə pomidoru daha çox Rusiyaya daşınırdı. Hansı səbəbdənsə Rusiya Türkiyədən məhsul almadı. İndi Azərbaycandan Rusiyaya pomidor ixrac olunur. Bu sahədə çalışan sahibkarlar məhsulunu iri şirkətlərə topdan satır. Pomidorun bahalaşmasının əsas səbəblərindən biri budur”.

Digər məhsulların qiymətinə gəlincə, elə də bahalaşma müşahidə etmədik. Kələm, kök, göyərti, meyvələrdən banan, narıngi, portağal və digər məhsulların qiyməti stabil olaraq qalır. Yalnız almanın qiymətində bahalaşma müşahidə edilir. Satıcılar bunun səbəbinin də mövsümlə əlaqəli olduğunu dedilər.