Qapımız döyüldü açdım, həyətə 35 yaşlarında qaraçı qadın girdi, dilənirdi.”Sən o gözəl canın, mənə çörək pulu ver, acam yemək ver, çay ver” dedi.
Axtardığım fürsət özü ayağıma gəlmişdi. Nə zamandı dilənçilərlə bağlı yazacağım yazının daha bir qəhərmanı öz ayağı ilə qapıma gəlmişdi.
-Sənə pul da verəcəm, yemək də çay da , amma bir sözümə düzgün cavab verməyini istəyirəm, olarmı?
-Olar.
-Sən gündə nə qədər qazanısan?
-Bizdə günə 50 manata qazanan dilənçiyə zəif dilənçi deyirlər, hələ işini öyrənməmiş sayılır.
-Hardan gəlmisən
Yevlax rayonundan
Bax beləcə dilənçi qadınla onların biznesi barədə söhbətimiz başladı, bəlkə də şəhər əfsanəsi kimi gəzən bir çox faktları da o adi reallıq kimi dilə gətirdi.
“Dilənmək üçün polisə də pul veririk. Yoxsa rahat olmağa qoymurlar. Harda oturmağımızdan, nə qədər gəlir gətirən yer olmasından asılı olaraq qiymətlər dəyişir. Metro staniyaları yaxınlığında oturub dilənlərin qazancı da çox olur, polisə verdiyi ” dolya” da”.
Elə bu yerdə qarlı bir gündə “Əhmədli” metrostansiyası yaxınlığında bir dilənçi ilə etdiyim söhbət yadıma düşdü. Telefonumu düzəltirməyə çalışdığım bir dükanın qarşısında qarın üstündə altına bir karton parçası qoyaraq oturmuş çox kök bir qadın muğam ifaçılarının həsəd aparacağı yanıqlı bir avazla dilənirdi. “Ürəyim ağrıdı, bu soyuqda bu qarda necə oturub dedim”. Dükan sahibi gülümsədi. “Vallah ağrıyıb eləməsin, o hər gün burda polisə ən az 100 manat peşkəş verir, hər axşam da arxasınca qara bir “Lexus” gəlir dedi.
Daha bir maraqlı faktı da qapımıza gələn dilənçi danışdı. Qardaşı hər gün xarici markalı böyük avtomobili ilə diləndiyi yerə gəlir, avtomobilin içindən düşəndə üstü başı abırlı bir adam kimi düşür. qapını bağlayıb əlindəki torba ilə uzaqlaşır. Sonra gözdəniraq bir yerdə üstünü dəyişib dilənçi paltarını geyib gəlir oturur maşının təkərinin dibində. Axşama qədər dilənib, gecə yenə minir avtomobilinə çıxıb gedir. Bu kimi faktlar ” elit” dilənçilər arasında fəxrlə danışılır.
Dilənçilər iki qrupa bölünür: dələduzlar və kölələr. Onlar gündəlik yer pulu ödəyirlər. Dilənçilərin 40 faizi zorla saxlanılır və ancaq yemək üçün işləyirlər. Adətən onlar heç kimləri olmayan rayon adamlarıdır. O cümlədən uşaqlardır.Metro və ibadət yerlərinin yaxınlığında olan dilənçilər «sahibkar» üçün çalışırlar. Kənardan başqa şəxslərin gəlib burada dilənməsi qeyri mümkündür. Onlar sadəcə qovulurlar.Ancaq ən yaxşı pul götürənlər əli-ayağı olmayan əlillərdir. Onlar əl-ayaqlarının şikəst yerlərini açıq-aşkar nümayiş edirlər ki, insanlar daha çox mərhəmət etsinşlər. Qeyd edək ki, bu növ dilənçilər yaxşı gəlir mənbəyi olduqları üçün dilənçilər arasında ən yüksək təbəqəyə malikdirlər. Diləndirilən şikəst dilənçilər uşaqkən oğurlanıb süni şəkildə şikəst edilənlərdir. dilənçilər oğurlanmış uşaqları bilərəkdən yandırır, qollarını, ayaqlarını amputassiya etdirir, üzlərinə turşular tökür ki, şikəst və xəsarət almış uşağa daha çox yazığımız gəlir və cibimizdəki son qəpiyi də verməyə hazır oluruq.
Onların arxasında duran gizli qara qüvvələr böyük pullar qazanır, diləndirilən şikəstləri, uşaqları “iş yerlərinə” xüsusi avtomobillərlə gətirib- aparırlar. Yəni polis istəsə bu gizli mafiyanın arxasına düşə və minlərlə insanın taleyini xilas edə bilər. Amma kimsənin bunda maraqlı olduğu hiss olunmur.
Qanun nə deyir?
Polis kapitanı Alim Məmmədovun Bizimyol.info saytına verdiyi məlumata görə,saxlanılan dilənçilər Bakı Şəhər Baş Polis İdarəsinin İnzibati Həbs Olunanların Saxlama Məntəqəsinə göndərilirlər. Bu məntəqədə həmin adamların şəxsiyyəti müəyyənləşdirilir. Bundan sonra isə onlar öz yaşadıqları yerlərə göndərilir. Amma yaşadıqları ərazilərə göndərilən dilənçilər az sonra təkrar Bakıya üz tuturlar. Onların qarşısını almaq mümkün deyil. Sən göndərirsən,o elə həmin gün yarı yoldan qayıdır geriyə. Bakı dilənmək üçün onlara daha əlverişlidir. Həbs etməklə, qadağalar qoymaqla onların qarşısını almaq olmaz. Kimisə tutub 15 sutka iş kəsməklə nə ictimai-inzibati xətaların, nə də cinayət tərkibli əməlin qarşısını almaq olar. Artıq bu cür metodlar keçmişdə qalıb. Artıq bu cür metodlar effekt vermir. İndi bütün problemlərin həlli hüquqi dövlətlərdə olduğu kimi təkliflərdən, profilaktik tədbirlərdən keçir. Paytaxtda hansısa böyük miqyaslı tədbir keçirildikdə DİN Çevik Polis Alayı, rayon polis idarələri dilənçilərin axınını qarşısını müvəqqəti olaraq alırlar. Amma bu daimi olmur, nəzarət zəifləyən kimi köhnə hal təkrarlanır. Qanunvericiliyə əsasən, dilənçiliklə məşğul olmaq inzibati xətadır. İnzibati Xətalar Məcəlləsinin avaralıqla məşğulolma adlı 307-1-ci maddəsi mövcuddur. Bu şəxslərlə məşğul olan orqan Daxili İşlər Nazirliyidir. Dilənçiliklə məşğul olan şəxslər barəsində protokol tərtib olunur və 20 manatdan 25 manata qədər cərimə müəyyən olunub. Əgər dilənçiliklə məşğul olan şəxs öz yetkinlik yaşına çatmayan övladını da bu işə cəlb edirsə, 10 manatdan 15 manata qədər əlavə cərimə tətbiq edilir. Bu kifayət etmədikdə isə şəxs barəsində 15 günədək inzibati həbs seçilə bilər”.
Dövlət Statistika Komitəsi və Ailə, Qadın, Uşaqların İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin məlumatına görə, bu gün Azərbaycanda 700-ə yaxın dilənçi uşaq var. Amma bu yalnız qeydə alınanlardır və gördüklərimiz belə deməyə əsas verir ki, 700 dilənçi Bakının elə tək bir rayonu ərazisində fəaliyyət göstərir. Hüquqi demokratik dövlətlərdə dilənçilik kütləvi hal alanda onlara qarşı mübarizə aparan orqan, Post Patrul Xidməti müəyyən bir təkliflə Nazirlər Kabinetinə çıxır.
Bir neçə ay öncə Bakının Əhmədli qəsəbəsində itkin düşən 10 yaşlı Abbasov Amilin tapılması və itkin düşdüyü günlər ərzində dilənçilər tərəfindən diləndirildiy barədə xəbər əslində cəmiyyət üçün həyəcan təbili olmalıydı. Lakin olmadı.
Xatırladım ki, uşağın anası isə bildirmişdi ki, uşaq oynayarkən yanında 4 uşaq olan qaraçı qadın onu çağırıb və bütün günü soyuqda diləndirib. Uşaq soyuqda qalmaqdan eşitmə qabiliyyəti zəifləmiş və xəstələnmişdi. Qaraçı qadın uşağın internetdə şəklini və axtarışda olduğunu bilərkən gətirib onu oğurladığı yerdə buraxıb gedib. Təssüflər olsun ki, sonra nə bu qaraçı qadın tapıldı, nə də kimsə bu insanların təhlükəli olması barədə düşündü. Əksinə onlardan qorxmaq , ehtiyat etmək əvəzinə mərhəmət göstərib , pul verməyə, ” savab qazanmağa” davam edirik.
Avtobuslarda dilənib pul qazananlara gəlincə..Bakı şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəisi Vaqif Əsədov isə bildirib ki, dilənçiləri avtobusda fəaliyyəti qadağandır və onlar sürücülərin diqqətini yayındıra bilər. Bakı Nəqliyyat Agentliyindən də bildirdilər ki, avtobuslardakı dilənçilərə qarşı mübarizə aparmaq, hər hansı tədbir görümək qurumun səlahiyyətləri çərçivəsində deyil. Bəs kimin səlahiyyətindədir? Ya dilənçilər qanundakı boşluqları yaxşı biləcək qədər savadlıdırlar, ya da hansısa böyük bir əl qəsdən bu boşluqlara yol verir.
Mənbə: bizimyol.info
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin!
Son Əlavə